Angst voor afwijzing

Geschreven door: Yohyon van Zantwijk

|

|

Tijd om te lezen min

Je hebt vast wel eens meegemaakt dat je samen met iemand in de lift stond en dat het een beetje ongemakkelijk voelde, of dat je alleen bij een feestje was en dat je nog iemand zag die alleen was, maar je niet wist hoe je moest beginnen, of natuurlijk de situatie dat je uit eten gaat en aan het tafeltje naast je zit een duo met twee telefoons en geen gesprek.

Het dilemma van verbinding

Al die voorbeelden ontstaan uit hetzelfde dilemma. Je voelt druk om verbinding te maken, maar je voelt kennelijk ook druk om het niet te doen. En dus beperkt het contact zich tot het compromis,  een blik, een formaliteit of een beleefdheid, of staren op twee telefoons. Er is schoorvoetend contact, maar niet de voldoening van verbinding, geen goed gesprek, een gezamenlijke lach, een nieuwe gedeelde herinnering.

Dit is een goed voorbeeld om bewust leren voelen én denken te illustreren. Hoe maak je van dit verschijnsel van halfslachtig contact een helder dilemma? Je zet in eerste instantie ratio in voor orde in een emotioneel vraagstuk.

De tegenpolen

Dat begint makkelijk met de beknopte beschrijving van de tegenpolen: je hebt een goede reden om verbinding te maken, maar kennelijk heb je óók tegelijkertijd een goede reden om het niet te doen. Maar waarom je die twijfel voelt is niet op voorhand duidelijk. Dat is niet zo makkelijk te benoemen, omdat die redenen onderbewust zijn.

 

 

De goede reden voor het gewenste

Wat is je goede reden om wél contact te leggen? Waarom zou je wel dat gesprek aan gaan? Daarvoor moet je niet alleen denken, maar vooral ook voelen. Daarvoor gebruik je in de praktijk je herinnering. Je herinnert je positieve ontmoetingen en alle mooie dingen die daar uit voortgekomen zijn en dan zie je helder dat nieuwe contacten leiden tot nieuwe mogelijkheden.

De goede reden voor het ongewenste

Het is moeilijker om de goede reden voor het ongewenste te vinden. Wat is je goede reden om geen contact te leggen? Nu wordt het ongemakkelijk, dus nu grijpt je ego in. Het mag niet aan jezelf liggen, dus als eerste komen alle redenen om anderen de schuld te geven. Je herinnert je weer hoe naar en onbetrouwbaar mensen kunnen zijn en je weet dat jij je de pijn van een mislukt contact wilt besparen. Maar als je dan even wat eerlijker tegen jezelf bent (en dat vinden we moeilijk, want dat tast onze zekerheden aan), dan zie je, dat je bang bent voor afwijzing. Dat lukt je alleen als je de pijn toelaat en je bereid bent om in gevoel en gedachten het worst-case-scenario bewust te doorleven. Je stelt je open naar iemand en als die openheid wordt afgewezen, dan kan die pijn vol naar binnen komen. Je herinnert je weer die ene keer toen je klein was, dat je om verkering vroeg en werd uitgelachen. Die pijn, die wil je voorkomen. Dus kies je de veilige route van afstandelijkheid en daarvoor betaal je de prijs van halfslachtige contacten en gemiste kansen. En nu komen we tot het moeilijke van blokkerende overtuigingen: ze zijn meestal gebaseerd op een pijnlijke ervaring en je doet je best om die ervaring te vergeten. Je wil het je helemaal niet herinneren, maar om het écht te begrijpen moet je wel. Dan zie je dat je een onjuiste conclusie hebt verbonden aan die pijnlijke ervaring. Je werd uitgelachen of gepest, of je schaamde je voor iets doms dat je gezegd had en je conclusie was "ik ben niet goed genoeg". En dat achtervolgt je nu. Daar ben jij je niet bewust van, want je doet elke dag je best om die pijn niet te hoeven voelen. Je zoekt mentale uitvluchten.

Het hoogst haalbare

Nu je de onbewuste reden achter je dilemma en de blokkerende overtuiging kent kun je het hoogst haalbare formuleren. Sta er eerst even bij stil dat de waarde geweldig is als je de angst overwint. Je zult je vrij voelen om contacten aan te gaan. Er opent zich een oceaan van nieuwe mogelijkheden.

Synthese. De overwinning op jezelf. Besef van waarde.

Maar om echt de daad bij het woord te voegen is het noodzakelijk dat je een voor jouw gevoel veilige manier vindt om het experiment aan te gaan. Stel jezelf de vraag onder welke omstandigheden het probleem niet zou bestaan. Besef dan dat je probleem niet bestaat als je weet dat je van waarde bent. Daar ligt de oplossing voor dit probleem. Als je weet dat je waardevol bent kan een afwijzing je niet raken. Dat lijkt makkelijker gezegd dan gedaan, maar dat valt mee. Begin dichtbij. Je hebt elke dag de kans om van waarde te zijn. Een beetje aandacht voor de ander, een vriendelijk gezicht, een helpende hand, een goed idee, het is allemaal van waarde en hoe vaker je dat bewust ervaart, hoe meer je besef van waarde in je verankerd raakt. Daardoor zal er een hele Wereld voor je open gaan.

Ieder begin is lastig

Maar nu even praktisch; zelfs al je beseft dat je waardevol bent, hoe begin je dan een gesprek in een ongemakkelijke situatie? Dat is eenvoudiger dan het lijkt. Begin veilig voor jezelf en voor de ander. Die ander voelt ook een drempel. Een gevoel van veiligheid is het fundament voor iedere gezonde interactie. Zoek iets in de situatie dat je een gevoel van veiligheid geeft en spreek dat naar de ander uit. Dan heb je een gemeenschappelijk vertrekpunt. Dus als je samen met iemand in die lift staat er er valt een pijnlijke stilte, dan doorbreek je die niet handig door een herinnering op te halen aan die ene keer dat de lift bleef steken, maar juist door te benadrukken dat het fijn is dat het gebouw zo mooi is en zo modern en zo veilig. En dan begint die ander vanzelf over de aspecten van het gebouw die hem of haar aanspreken en wie weet blijkt vervolgens een gemeenschappelijke interesse en is dat de basis voor een mooi gesprek.

 

En jij weet dan dat dit geen toeval was, maar de beloning voor de training van je geest. Je ontwikkelt een houding van onthechting en overgave door de beoefening van concentratie, meditatie en contemplatie. Zo ontwikkel je helderheid als vaardigheid.

Veel succes.