Het dilemma van bureaucratie
|
|
Tijd om te lezen min
De laatste jaren zien we toenemende weerstand tegen "het systeem". Een groeiende groep mensen wantrouwt de overheid, grote ondernemingen, investeringsmaatschappijen en NGOs. Eigenlijk wantrouwen ze alles wat groot en onpersoonlijk is. Op zich is dat niet vreemd. Als je helder kijkt naar het bestaansrecht van bureaucratieën dan kun je vaststellen dat ze ook uit wantrouwen geboren zijn. Dan is het niet vreemd dat ze ook wantrouwen opwekken.
Het dilemma van bureaucratie
Een bureaucratie ontstaat als een organisatie zo groot wordt dat persoonlijk contact niet meer effectief is. Dan heb je regels en handhaving nodig om enerzijds het doel van de groep te waarborgen en anderzijds belangenconflicten tussen de groep en individuele leden van die groep beheersbaar te houden. Er ontstaat dus een dilemma tussen zoveel mogelijk regels en handhaving voor zoveel mogelijk veiligheid en duidelijkeid enerzijds tegenover zo min mogelijk regels en handhaving ten behoeve van zo veel mogelijk flexibiliteit, individuele vrijheid en wederzijds vertrouwen. Hoe je daar mee omgaat heeft dus alles te maken met je mensbeeld (en dus met je zelfbeeld!).
In de praktijk doen we natuurlijk allebei een beetje en daardoor ontstaat een oerwoud van regels dat zo complex wordt dat de handhaving moeizaam wordt, het functioneren van de groep vertraagt, veranderingsprocessen eindeloos duren én uiteindelijk wantrouwen wederzijds de boventoon gaat voeren. Dít is de essentie van al die actiegroepen, aanhangers van samenzweringstheorieën en anderen die zich tegen "het systeem" verzetten. Ze voelen zich niet vertrouwd en geven daar wantrouwen voor terug en dat ontwikkelt zich tot een negatieve spiraal.
De tegenpool is destructief
Toch is de tegenreactie ook niet constructief. De tegenpool van een bureaucratie is anarchie. Meerdere landen en achterstandswijken hebben dat geprobeerd en dan zie je inderdaad dat individuele belangen de boventoon gaan voeren tot plunderingen en andere misdrijven aan toe.
De synthese
De synthese is onderlinge verbondenheid door bewustwording. Als alle individuen hun plek in het geheel zouden beseffen had je geen regels en wetten nodig. Als de overgrote meerderheid van de individuen van een groep zich persoonlijk verbonden voelt bij de groep en de missie van die groep, dan is er kritische massa om de cultuur van de groep te dragen en dan is individuele inspanning gericht op een gemeenschappelijk doel. Een sterke cultuur maakt een bureaucratie overbodig.
Dat is bij uitstek de taak van het leiderschap van die groep. Het gaat dus niet persé om groot of klein. De vraag is hoe groot een groep kan zijn bij het leiderschap dat de bindende kracht vormt. Als het leiderschap verbindend, visionair en charismatisch is, dan zal het overgrote deel van de groep zich daarbij aansluiten. Als dat halfslachtig, compromis-zoekend en visie-loos is, dan wordt individualisering en wantrouwen dominant.
Je eigen rol in het geheel
De oplossing voor dit vraagstuk ligt op landelijk en internationaal niveau buiten je eigen invloedssfeer. Het is een goed begin om dat te erkennen. Dat brengt je bij de vraag wat je dan wél kunt doen. Dat is (uiteraard) eenvoudig, anders is het niet helder. Je kunt zorgen dat je eigen omgeving bepaald wordt door vertrouwen en niet door wantrouwen. Zorg steeds dat je zélf verbindend en visionair bent met betrekking tot je eigen leven en dat van je naasten. Zorg dat je een tijdloos verbindende factor vindt waarop je leven gebaseerd is. Veiligheid, waarachtigheid, eerlijkheid, toewijding aan een hoger doel én begeerteloosheid zijn de vijf bouwstenen waarmee je dat fundament kunt bouwen. Vorm jezelf tot voorbeeld voor hoe je zou willen dat het leven is. Dan gebeurt de rest vanzelf.
Ik wens je vrijheid door helderheid.
Yohyon
Gerelateerd product
De Monnik & De Magiër
€34,95