Lezersvraag: Wanneer wordt het navelstaren?

Een lezer stelde de volgende vraag "Ik snap dat zelfreflectie belangrijk is, maar wanneer wordt het navelstaren?" 

Voor de lezers die afhankelijk zijn van vertaalmachines: "Navelstaren" betekent "opgaan in het nadenken over zichzelf".

Antwoord: Een heldere geest is steeds in staat om de wezenlijke eenvoud te zien. Als zelfreflectie leidt tot meer mogelijkheden en meer twijfel dan is het verwarrend. Als je denken leidt tot minder mogelijkheden en minder twijfel, dan is het verhelderend.

Bijvoorbeeld: De vraag "wat vind je nog meer leuk?" is een verwarrende vraag. Je kunt nog wel 100 dingen bedenken die je ook wel leuk vindt, maar dat vergroot de onzekerheid. De vraag "Wat heeft alles wat je leuk vindt met elkaar gemeen?" is een verhelderende vraag die je dichter bij de essentie, de wezenlijke eenvoud brengt. Als je erin slaagt om te doorgronden dat alle dingen die je leuk vindt in wezen steeds over hetzelfde gaan, dan heb je de essentie gevonden. Dat geeft je overzicht en rust.

Train jezelf om convergerende vragen te stellen (meer eenvoud, minder opties) en divergerende vragen (meer verwarring, meer opties) te vermijden. Abstractie is de kunst van het weglaten. Elimineer de bijzaken, zodat alleen de hoofdzaak overblijft.