Moeiteloos is tijdloos

In De Monnik & De Magiër leg ik uit dat je in je proces naar zelfrealisatie in eerste instantie vijf vragen beantwoordt:

1. Wie ben ik?
2. Wat wil ik?
3. Waarom wil ik het?
4. Hoe vind ik de moed om daarnaar te leven?
5. Hoe ontwikkel ik de kundigheid om dat moeiteloos te maken?

Inmiddels maakt dat veel vragen en reacties los. Wat daarin opvalt is dat de meeste mensen het gevoel hebben dat ze op die eerste drie vragen wel een antwoord hebben, maar vast lopen in de laatste twee. Daar zijn twee redenen voor en die zal ik hier bespreken. Maar laten we eerst trouw zijn aan de methode die ik je in mijn boek heb aangeboden. Laten we eerst het dilemma helder opschrijven.

Óf er synthese mogelijk is in dit dilemma vind je vanuit een simpele vraag: zijn er inspanningen die geen moeite kosten? Als die er zijn, dan weet je dat het dilemma niet waar is. Nou in dit geval is dat makkelijk. Natuurlijk zijn die er; als je ergens plezier aan beleeft en/of je de zin ervan inziet, dan doe je het graag. Het zijn vooral de zaken die je moet doen, terwijl die je beperken in wat je wilt doen, die inspanning kosten. Waarom vinden we het zo moeilijk om daarin duidelijke keuzes te maken?

Gebrek aan zelfkennis

Ten eerste hebben mensen te snel de neiging om te zeggen dat ze weten wie ze zijn, wat ze willen en waarom ze dat willen. Als je (nog) niet in staat bent om onderscheid te maken tussen als je tijdelijke (persoonlijke) verlangens en angsten en je tijdloze zielsverlangen dan heb je nog geen helder antwoord op deze vragen. Ik ga er in De Monnik & De Magiër uitgebreid op in hóe je kunt leren om dat onderscheid stap voor stap steeds beter te gaan zien. Scherp geformuleerd is het eenvoudig: je bent bereid te sterven voor je zielsverlangen. Vanuit je persoonlijke verlangens ben je daar te bang voor. Je zielsverlangen is een drang die voorbij je ego gaat, die tijdloos voelt. Daarom vraag ik mensen regelmatig wat ze op hun grafsteen willen hebben staan. Dan wordt het maar duidelijk: wat je nu doet, wil je dat op je grafsteen hebben staan? Als dat niet zo is, hoef je niet onmiddellijk te stoppen hoor. Je ego is ook belangrijk en je overleving ook. Maar besef dan dat je de behoefte voelt om een proces in gang te zetten waarin je steeds meer ruimte gaat voelen om te doen wat je écht wilt doen. Dan voel je dus een verlangen om bij te sturen in het plan voor je leven. Als zo’n inzicht bij je binnenkomt zonder verstorende gedachten, dus als ingeving, dan kun je daar maar beter naar luisteren. Dat is niet ongemakkelijk, dat is verhelderend!

Hechting aan de uitkomst

Ten tweede zit hechting je in de weg in je helderheid. Het zijn je hechtingen die emoties in je losmaken en die zorgen ervoor dat je druk bent in je hoofd en dat beperkt je helderheid.

De ware synthese in dit dilemma vind je door te handelen zonder te hechten aan de uitkomst van de handeling. Als je handelt met bezieling, dan is dat voor jou moeiteloos. Als je iets doet omdat je de handeling zélf als vervullend ervaart, ongeacht de uitkomst, dan kost het je geen moeite. Dat zijn de dingen waar je energie van krijgt! Dat merk je bijvoorbeeld als je mensen helpt uit liefde. Het was fijn om ze te helpen en het is verder aan hen om te kijken hoe jouw hulp ze verder brengt. De voldoening zat in het geven van de hulp, niet in de uitkomst ervan.

Laat ik je een uitgebreider voorbeeld geven: het schrijven van De Monnik & De Magiër. Het inzicht dat ik dit boek wilde schrijven, kwam een jaar of zes of zeven geleden bij me binnen zonder tussenkomst van verstorende gedachten. Glashelder kwam bij me binnen dat ik een boek moest schrijven over levensvragen, met daarbij expliciet de vragen aan de lezer: wie ben je, wat wil je en waarom wil je het.

Het was op een willekeurige dag op een moment dat ik wakker werd. Dat zijn goede momenten voor ontvankelijkheid. Ik herkende het onmiddellijk als helder inzicht. Als je daar gevoel voor ontwikkeld hebt, dan voel je de dwang die ervan uitgaat als je ziel zich laat horen. Het was niet zo dat ik direct stond te juichen. Ik heb dat eerst op me in laten werken, want dit is niet het eerste boek dat ik schrijf. Ik weet hoeveel werk het is om inzicht helder op papier te krijgen. Vervolgens ben ik gaan contempleren op de vraag hóe ik dit moeiteloos kon maken. Ik wist wel dat het onvermijdelijk was dat ik het zou doen.

De eerste stap naar moeiteloosheid is dat je in een zo pril mogelijk stadium bewust voelt dat er een risico op langdurige moeite ontstaat. Je staat op het punt om een taak te omarmen waar je jaren aan vast zit. Als je trouw bent aan de waarheid, ben je trouw aan eenvoud. Dan zal je dus eerst willen doordringen tot de wezenlijke eenvoud.

In algemene zin zijn er een aantal herkenningspunten die je houvast kunnen bieden op je weg naar moeiteloosheid:

1. Je wilt je bezieling zo min mogelijk door ego laten verstoren. Interventie van het ego herken je door hechting aan de uitkomst. Dat vertaalt zich in een schommeling tussen haast en gemakzucht.
2. Blijf dicht bij je natuurtalenten en je verworven vaardigheden. Dat is per persoon verschillend.

Dat geldt voor mij dus ook. In mijn geval betekent dit dat ik me vooral wil richten op de inhoud. Ik wil complexiteit terugbrengen tot de wezenlijke eenvoud. Dat is voor mij moeiteloos. Alles wat met de vorm te maken heeft (mooi - lelijk, leuk - niet leuk) zou me moeite kunnen kosten. Dus moet ik het zo organiseren dat ik dat zo min mogelijk zelf hoef te doen.

Dan kun je een plan gaan maken.

1. Haast is schadelijk voor helderheid. Nog iets duidelijker: een deadline is dodelijk voor helderheid. Geen deadline dus voor mijn boek, maar een proces van permanente verbetering. Ik heb er uiteindelijk 6 jaar over gedaan terwijl ik kan terugvallen op veertig jaar ervaring. Dit was voor mij de manier om de kwaliteit hoog te houden en het voor mezelf moeiteloos te maken.
2. Vervul geen taak maar een proces. Zie de dingen die je écht wil doen niet als een taak, maar als een proces dat je elke dag een beetje beter vervult. Ik heb dus bijna elke dag wat geschreven, als het goed ging wat langer en als ik werd afgeleid door verplichtingen (ja hoor, dat heb ik ook), dan schreef ik niet, omdat ik wist dat dit ten kostte van de kwaliteit zou gaan.
3. Organiseer om je weerstanden heen. Ik heb dus op voorhand mijn schrijfproces zo georganiseerd dat ik me vooral op de inhoud en de wezenlijke eenvoud van het complexe vraagstuk kon concentreren.
4. Ruim je dilemma(s) op voorhand uit de weg. Zorg dat synthese de basis vormt van je inzet. In mijn geval waren er twee dilemma’s toen ik begon te schrijven. Ten eerste was daar de vraag of ik me zou beperken tot de essentie, of dat ik uitvoerig zou uitweiden om zo meer herkenning bij de lezer te vinden en ten tweede vroeg ik me af of ik voor een groot of een klein publiek zou gaan schrijven. Beiden heb ik opgelost in het eerste jaar van schrijven. Ik zal er bij gelegenheid in een andere blog dieper op ingaan.

Op deze manier is het zes jaar lang een mooi en moeiteloos proces geweest om dit boek te schrijven. Voor mij was het cruciaal dat het zo zou verlopen. In één van de laatste hoofdstukken geef ik aan dat een leraar het levende bewijs moet zijn van wat hij verkondigt. Ik hecht er grote waarde aan om daarnaar te leven.

Hieronder geef ik je in een korte video een voorbeeld van hoe ik daar zelf mee omga. Blijf steeds de wezenlijke eenvoud zien. Ik wens je veel heldere momenten en een moeiteloos vervullend leven.

 PS. Je zou nu kunnen denken: maar mag er dan helemaal niks meer moeite kosten?! Natuurlijk wel. Als je conditie wil opbouwen, dan zal je daar moeite voor moeten doen bijvoorbeeld. Het gaat erom dat je alles wat je écht wilt doen ook zo organiseert dat je het de rest van je leven volhoudt. Zo nu en dan even je best doen is normaal en prima voor je. Het probleem is dat het bij veel mensen chronisch geworden is om tegen hun grens aan te zitten of net er over heen.