Waarom het ego compromissen sluit

Bij iedere gelegenheid wijs ik mijn lezers op het feit dat ieder probleem een dilemma is en ieder compromis een denkfout. Ik vat het nog even samen: Je hebt pas een probleem als je tegelijkertijd een goede reden hebt om iets te doen en een goede reden om het juist niet te doen. Als je alleen een goede reden hebt dan doe je het gewoon en als je alleen een goede reden hebt om het niet te doen, dan doe je het gewoon niet. Een zorgvuldig geformuleerd probleem ziet er dus per definitie zo uit:

NB als je niet in staat bent om je probleem in deze vorm (grafisch of verbaal) te formuleren, dan begrijp je het probleem onvoldoende om het op te lossen. De oplossing van je dilemma brengt je naar het beste van de twee werelden waar je tussen twijfelt. Dat is de synthese van het vraagstuk. Je herstelt de samenhang die in je dilemma leek te ontbreken. Dat doe je door de beperkende aanname weg te nemen die je in de weg stond. In een volledige oplossing hoef je niet te kiezen.  In De Monnik & De Magiër ga ik uitgebreid in op de vraag hoe je deze denktechniek in al je afwegingen kunt gebruiken en geef ik voorbeelden daarvoor.

Onze neiging tot compromissen

We hebben de neiging om dilemma's op te lossen door compromissen te sluiten. Dat is halfslachtigheid. Je twijfelt tussen de twee neigingen die je voelt en je gaat allebei een beetje doen. Dat brengt je niet naar de synthese. Sterker nog; je blijft hangen in de beperkende aannames bovendien leidt de halfslachtigheid tot versnippering van aandacht en energie en daardoor kom je juist in een negatieve spiraal.

Compromissen worden dus gesloten vanuit de wetenschap dat ze je niet naar je doel brengen. Waarom doen we het dan toch? Dat zit heel diep. Het ligt aan de basis van onze evolutie. We zijn instinctief geneigd naar het behoud van groepsverbanden. Omwille van de lieve vrede zijn we bereid om water bij de wijn te doen.

De diepere reden voor compromissen

Maar er is een diepere reden. Compromissen worden meestal onder tijdsdruk gesloten. Het bereiken van de synthese verlangt vaak een plan op termijn. Je ontdekt de mogelijkheid van synthese doordat je beseft dat je huidige realiteit is gebaseerd op overtuigingen die ooit relevant waren, maar inmiddels niet meer. In een proces van bewustwording herken je dat, maar dan besef je ook dat je in het verleden allerlei verplichtingen bent aangegaan op basis van die inmiddels achterhaalde aannames. Die heb je meestal niet zo maar van tafel. Vaak zal  er eerst een proces van ontvlechting moeten plaatsvinden, zodat je op basis van je nieuwe inzichten een nieuwe werkelijkheid tot stand kunt brengen.

Als je bijvoorbeeld hebt getwijfeld tussen harder werken om meer te verdienen of juist minder hard werken voor meer vrije tijd en je hebt nu ontdekt dat je het beste van beiden kunt bereiken door waardevoller te gaan werken, dan nog zal je eerst je waarde moeten ontwikkelen en zichtbaar moeten maken en dan moet je ook nog een omgeving vinden waarin dat ook gewaardeerd wordt. Dat kost dus tijd. Soms heb je die tijd helemaal niet, maar vaak wil je die tijd ook niet verliezen.

Compromissen zijn van het ego

De twee grote valkuilen van het ego zijn haast en gemakzucht. Het ego is gevangen in de tijd en fysiek zijn er grenzen aan je beschikbare energie, dus als er een angst of een verlangen opkomt, dan wil je persoonlijkheid zo snel mogelijk en met zo min mogelijk inspanning de angst weg te nemen en de begeerte vervullen. Je ego zou best slapend rijk willen worden, maar de kundigheid ontbreekt om het daadwerkelijk te doen.

Het is van belang dat je leert om haast en gemakzucht in een vroeg stadium te herkennen. Dan kun je ongemerkt bijsturen voordat je de nadelen ervaart. Daarom is het zo belangrijk om regelmatig fysieke oefeningen te doen en te mediteren. Daardoor blijf je alert en beschouwelijk en dat is een krachtige combinatie. Dat voorkomt dat belangrijke zaken urgent worden. Je leeft met een buffer. Dan kom je in een opgaande spiraal. Je kunt makkelijk rust en overzicht bewaren. Je herkent problemen als dilemma's. Je weet dat je de blokkerende aanname moet herzien en dat dan de echte oplossing (de synthese) zichtbaar wordt. Dan heb je ook alle rust om een proces op weg naar die synthese in gang te zetten. Het ego kan dat niet. Het ego is gericht op zo snel mogelijk met zoveel mogelijk comfort.

De ziel is compromisloos

De ziel is niet geïnteresseerd in snelheid of comfort. Die heeft alle tijd van de wereld en weet dat de uitkomst al vast staat. De ziel kent helemaal geen afscheiding, dus ook geen dilemma's. De ziel kent alleen synthese en weet dat het een natuurwet is dat alle processen steeds schommelen tussen chaos (crisis) en harmonie (synthese). Egoïsme creëert de chaos. Verbinding en bezieling herstelt de orde van geluk en vrede.

Train dus steeds je geest voor helderheid door meditatie. Vanuit je innerlijke waarnemer kun je de beschouwelijkheid opbrengen die het ego weerhoudt van haast en gemakzucht. De innerlijke waarnemer ziet het gebeuren en weet waar het toe leidt. Dan laat je het (letterlijk) wel uit je hoofd!

Ik wens je vrijheid door helderheid.

Yohyon